اين اصل بديهي را بسياري در تعاملات عادي خود تجربه كرده‌اند. رسانه هم از اين اصل بهره مي‌گيرد و گاه با همين انتخاب كلمات، مي‌تواند روايت مخصوص به‌خودش را كه مي‌تواند با واقعيت ماجرا فاصله داشته‌باشد، به مخاطب عرضه كند. اين كاري است كه برخي رسانه‌هاي غربي و عربي اين روزها در روايت ماجراي عراق مي‌كنند.
برخي رسانه‌هاي غربي و عربي در انتشار خبر پيشروي‌هاي گروه داعش در عراق، عمدتا از عبارت شبه‌نظاميان سني يا پيكارجويان سني استفاده مي‌كنند. برخي رسانه‌ها همچون شبكه عربستاني العربيه، از اين هم فراتر رفته و گروه داعش را، ناراضيان سني خوانده‌اند. گويي آنها گروهي معترض هستند كه با شيوه‌هاي مسالمت‌جويانه قصد ايجاد تغييرات دارند. اين در حالي است كه خود اين گروه اساسا اصرار دارد مشي نظامي، تروريستي و وحشيانه‌اش را با هدف ايجاد ارعاب ترويج كند و با انتشار فيلم و تصاوير اعدام‌ها و كشتارهايش، بر اين كار پافشاري مي‌كند. اقدامات رسانه‌اي همچون فعاليت در شبكه‌هاي اجتماعي و انتشار فيلم، بخشي مهم از جنگ داعش در همه 3سال گذشته در خاك سوريه و عراق بوده‌است.
تصاوير تكان‌دهنده‌اي كه تروريست‌هاي داعش از اعدام‌هاي جمعي، سربريدن‌ها و سينه دريدن‌ها منتشر كرده و مي‌كند، يكي از موارد نادر تاريخ است. بعد از نازي‌ها، اين نخستين بار در تاريخ است كه گروهي از جنايات خود چنين مستندسازي مي‌كند.
ناراضي يا تروريست
از سوي ديگر، استفاده از عبارت شبه‌نظاميان سني يا شورشيان سني براي داعش در رسانه‌هاي غربي و عربي درحالي صورت مي‌گيرد كه سازمان‌هاي اطلاعاتي داخل اين كشورها، فعاليت‌هاي گسترده‌اي را با عنوان مقابله با تروريست‌هايي آغاز كرده‌اند كه قصد پيوستن به اين گروه در عراق و سوريه را دارند.
شبكه خبري بي‌بي‌سي، اخيرا در گزارشي از عمليات گسترده سازمان اطلاعات داخلي انگليس موسوم به‌ام‌اي‌فايو، براي مقابله با شبكه‌هاي تروريستي مرتبط با داعش خبر داد و نوشت، براساس برآوردها اكنون 400شهروند بريتانيايي در سوريه و عراق در كنار داعش مشغول جنگ هستند. ام‌اي فايو با اعلام اينكه نگران فعاليت‌هاي تروريستي اعضاي اين گروه بعد از بازگشت به خاك انگليس است، از عمليات گسترده خود براي مقابله با اين گروه‌ها خبر داده‌است.
يكي از روساي پيشين اين سازمان در مصاحبه‌اي با راديو بي‌بي‌سي گفت، انگليس تا سال‌ها با پيامدهاي اتفاقاتي كه اكنون در سوريه و عراق در جريان است، دست به گريبان خواهد بود. اخيرا وزارت آموزش انگليس طرحي را براي مقابله با كساني كه آنها را افراطيون خوانده ارائه كرده‌است. براساس اين طرح، بايد با مدير شدن مسلمانان محافظه‌كار در مدارس انگليس مقابله شود. دليل اين كار، «بيم از نفوذ اسلامگرايان تندرو در ميان جوانان انگليسي و عضوگيري آنها در مدارس انگليس» عنوان شده‌است.
نگراني از فعاليت اعضاي داعش در داخل كشورهاي اروپايي، تنها به انگليس محدود نمي‌شود. فرانسوا اولاند رئيس‌جمهور فرانسه، اين هفته ميزبان رجب طيب اردوغان نخست‌وزير تركيه بود. اولاند در اين ديدار يك درخواست مشخص از اردوغان داشت؛ جلوي پيوستن جوانان فرانسوي به گروه‌هاي مشغول جنگ در سوريه و عراق را بگيرد. تركيه به‌دليل هم مرز بودن با سوريه، يكي از ترمينال‌هاي عبور و مرور جنگجويان خارجي است كه در 3سال گذشته به سوريه رفته‌اند.
علاوه بر انگليس و فرانسه، بلژيك، اسپانيا، ايتاليا، دانمارك و سوئد هم براي مقابله با «تروريست‌هاي بالقوه» مرتبط با جنگ سوريه، در حال آماده‌باش هستند. همين هفته گذشته در اسپانيا 7نفر به اتهام تشكيل شبكه‌اي براي جذب نيرو و اعزام به جنگ عراق و سوريه مرتبط با داعش، دستگير شدند. پس درحالي‌كه بعضي رسانه‌هاي غربي و مقامات اين كشورها، فعاليت داعش در خاك عراق را مقاومت نظامي سني‌ها دربرابر دولت شيعه عراق تصوير مي‌كنند، در داخل كشورهاي غربي اعضاي مرتبط با داعش تروريست خوانده مي‌شوند.
نمونه از يك روايت نادرست
نمونه‌اي از برخورد دور از واقعيت رسانه‌هاي غربي با آنچه در عراق مي‌گذرد، شيوه پوشش خبري حتي نقل قول‌هاي مستقيم در ارتباط با تحولات عراق است. هفته گذشته بعد از آنكه نيروهاي داعش شهر موصل را تصرف كردند، آيت‌الله سيستاني، مرجع عالي شيعيان كه در نجف ساكن است، در بيانيه‌اي كه توسط نماينده‌اش قرائت شد، از مردم عراق خواست براي «دفاع از كشور سلاح به‌دست بگيرند». اما اين خبر در اكثر رسانه‌هاي غربي و عربي با عنوان فراخوان آيت‌الله سيستاني براي مسلح شدن شيعيان عليه شبه‌نظاميان سني منتشر شد.
بعضي مانند سايت تحليلي آتلانتيك كه به نومحافظه‌كاران آمريكايي نزديك است، اين فراخوان را نشانه‌اي از آغاز جنگ ميان شيعه و سني در خاورميانه دانستند. شبكه خبري بي‌بي‌سي هم در گزارش‌هايي از مسلح شدن شيعيان در پاسخ به فراخوان آيت‌الله سيستاني براي جنگ با شبه‌نظاميان سني خبر داد. كار تا آنجا پيش رفت كه ساعاتي بعد، دفتر آيت‌الله سيستاني بيانيه ديگري صادر و برداشت غلط رسانه‌ها را تصحيح كرد. در بيانيه اين دفتر آمده كه فراخوان آيت‌الله فقط براي شيعيان نبوده بلكه براي كل مردم عراق بوده و منظور، مقابله با سني‌ها نبوده بلكه دفاع از كشور دربرابر تروريست‌هاي داعش بوده‌است.
سني‌ها عليه داعش
روز شنبه در عراق اتفاقي افتاد كه بازتاب چنداني در رسانه‌هاي غربي و به‌ويژه عربي نيافت. در استان صلاح‌الدين، زني به نام آمنه ناجي جبار از مستشاران نظامي منطقه، در درگيري با داعش كشته شد. اين زن نه‌تنها سني بود بلكه خواهر يكي از شيوخ مهم قبائل سني منطقه هم بود. اين به اين معني است كه قبائل سني منطقه با داعش مشغول جنگ هستند. از سوي ديگر در اين هفته، يكي از علماي سني شهر تكريت كه از قبيله صدام است، در فتوايي از سني‌ها خواست در مقابل داعش از كشور دفاع كنند.
نظر شما